Kaart (cartografie) - Bolivia

Bolivia (ook Bolivië; Aymara: Wuliwya, Quechua: Bulibiya, Guaraní: Volívia), officieel de Plurinationale Staat Bolivia (Spaans: Estado Plurinacional de Bolivia, Aymara: Wuliwya Suyu, Quechua: Bulibya Mamallaqta, Guaraní: Tetã Volívia) is een republiek in Zuid-Amerika die grenst aan Peru, Brazilië, Paraguay, Argentinië en Chili.

Voorafgaand aan de Europese kolonisatie, was de Andes-regio van Bolivia een deel van het Inca-rijk — de grootste staat in precolumbiaans Amerika. Het Spaanse Rijk veroverde de regio in de 16e eeuw. Tijdens het grootste deel van de Spaanse koloniale periode werd dit gebied Opper-Peru genoemd. Na het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1809 volgde 16 jaar van oorlog alvorens de republiek, genoemd naar Simón Bolívar, op 6 augustus 1825 werd opgericht. Bolivia heeft geworsteld met perioden van politieke instabiliteit, dictaturen en economische ellende.

Bolivia is een democratische republiek. Het is een ontwikkelingsland, met een hoge index van de menselijke ontwikkeling en een armoedeniveau van 53%. De belangrijkste economische activiteiten zijn onder meer landbouw, bosbouw, visserij, mijnbouw en de productie van goederen, zoals textiel, kleding, verfijnde metalen en geraffineerde aardolieproducten. Bolivia is zeer rijk aan mineralen, in het bijzonder tin.

De Boliviaanse bevolking, geschat op 10 miljoen, is multi-etnisch, met bijvoorbeeld indianen, mestiezen, Europeanen en Afrikanen. De gesproken voertaal is Spaans, hoewel ook het Aymara, het Quechua en Guaraní officieel zijn, evenals 33 andere inheemse talen. Het grote aantal verschillende culturen in Bolivia heeft veel bijgedragen aan een grote diversiteit op gebieden als kunst, gastronomie, literatuur en muziek.

Aangenomen wordt dat de oudste bewoners van Bolivia indianen waren (ongeveer 13000 jaar voor Chr.). In de 15e eeuw werd het gebied vanuit Peru veroverd door het Inca-rijk.

In de eerste helft van de 16e eeuw werd het latere Bolivia veroverd en gekoloniseerd door de Spanjaarden (allereerst onder Francisco Pizarro in 1532). Dit betekende het einde van het Inca-rijk. De nomadische indianen in het laagland ten oosten van het Andes-gebergte werden echter nooit effectief onderworpen. De Spanjaarden namen aanvankelijk het sociale stelsel uit de Inca-tijd over, ook het systeem van arbeidsplicht (mita). Zij bouwden binnen een eeuw het stedenpatroon zoals we dit nu nog kennen. Gaandeweg werden ruilhandel en gemeenschappelijke landbouw vervangen door een op commerciële principes gebaseerde maatschappij, waarin mijnbouw (mijnstad Potosí en zilvermijnen) en grootgrondbezit (haciendas) een voorname rol speelden. Duizenden inheemse bewoners werden in de mijnen of op de haciendas te werk gesteld. De inheemse cultuur werd onderdrukt; zo werd de klederdracht van de Spaanse boer(in) – wijde rokken en bolhoeden – verplicht gesteld.

Vanwege de erbarmelijke arbeidsomstandigheden in de mijnen was het sterftecijfer onder de inheemsen hoog. Dit werd verergerd door het feit dat zij weinig of geen lichamelijke afweer hadden tegen de ziekten die de Europeanen met zich mee brachten. Zodoende was de "Indiaanse" bevolking rond 1650 ongeveer gehalveerd tot om en nabij 500.000.

De Franse en Amerikaanse Revolutie gingen niet aan de "Criollos" de nazaten van de Spaanse kolonisatoren van Alto Peru (zoals de kolonie toen heette) voorbij. Zij hadden genoeg van de Spaanse bemoeizucht en belastingen. Toen Spanje in 1808-1810 door de Fransen onder Napoleon was bezet, genoot men een gevoel van vrijheid, dat men niet meer wilde loslaten toen Spanje zijn gezag weer wilde herstellen. In 1824 versloeg Simón Bolívar de Spanjaarden in Peru. Zijn generaal Antonio José de Sucre versloeg hen in Alto Perú.

Na de Boliviaanse onafhankelijkheidsoorlog werd op 6 augustus 1825 de onafhankelijkheid van de "República de Bolívar" uitgeroepen (vernoemd naar de vrijheidsstrijder Simón Bolívar). Het werd ten slotte Bolivia. Hoofdstad werd La Plata (het latere Sucre) en Antonio José de Sucre de eerste president. Sindsdien wordt het land geteisterd door oorlogen en staatsgrepen (188 stuks tussen 1825 en 1982). Ook typerend in de Boliviaanse geschiedenis is het gebiedsverlies aan verschillende buurlanden, waardoor het land ten slotte ook de toegang tot de zee verloor en een binnenstaat werd.